Cumhuriyet Halk Partisi'nin 38. Olağan Kurultayı'nın iptali talebiyle yürütülen dava ile mutlak butlan terim gündeme geldi.

Gündelik hayatta çok kullanılmayan hukuki terim, son günlerde sıkça konuşulan bir kavram olurken, davanın yeni duruşması 30 Haziran'da yapılacak, bazı hukukçulara göre mutlak butlan kararı çıkma ihtimali var.

Mutlak Butlan

Arapça kökenli bir sözcük ve Türk Dil Kurumu'na geçersizlik anlamında, hukukta, hukuki işlemlerdeki geçersizlik türlerinden biri. "Bir şeyi satın almak için yaptığınız sözleşme ya da bir dernek, şirket ya da siyasi parti genel kurulunda alınan kararların her biri birer hukuki işlemdir."

Bir hukuki işlemin amaçlanan hukuki sonuçları doğurması için geçerlilik şartları taşıması,  en geniş ifadeyle hukuka uygun olmasının arandığı, geçerlilik şartlarından birinin eksik olması durumunda işlemin geçersiz olacağı, işlemin geçersiz olmasıyla da beklenen hukuki sonucun gerçekleşmemesi durumunda hukuki işlemlerde geçersizliğe sebep olarak ise yokluk, mutlak butlan, iptal edilebilirlik gibi gerekçeler öne çıkıyor.

Mutlak butlan  hukuken kesin hükümsüzlük anlamında kullanılıyor.

"Önünüzde bir sözleşme bulunuyor. Tarafların bu sözleşmeyi yapma iradesi var ve imza da atmışlar.

"Fakat kanunen yerine getirmeleri gereken bir koşulu yerine getirmemişler. Mesela taraflar, noterde yapılması gereken bir sözleşmeyi kendi aralarında yapmışlar. İşte burada bir mutlak butlan yani kesin hükümsüzlük durumu olur. Dolayısıyla ortadaki sözleşme geçerli olmaz." Mutlak butlan, aile hukukundan idare hukukuna, borçlar hukukundan ticaret hukukuna kadar farklı hukuk alanlarının konusu. Örneğin açılan dava sonucunda, eşlerden birinin evlenme sırasında başka biriyle evli olması, eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunmasının da aralarında bulunduğu çeşitli nedenlerle evlilikler, mutlak butlanla geçersiz olabiliyor.

CHP kurultayı ile ilgili davadaki mutlak butlan tartışmasını ise "Burada 'mutlak butlan var' demek, genel kurul yapılmış ve bir karar alınmış olsa da geçerlilik şartlarında eksiklik olduğu için bunun geçersiz olması demek."

4-5 Kasım 2023'te yapılan  CHP'nin 38. Olağan Kurultayında genel başkanlık yarışını Kemal Kılıçdaroğlu'na karşı Özgür Özel kazanmıştı.

Eski Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ile bazı delegeler, bu kurultayın iptali ve yetkili kurulların görevden uzaklaştırılması istemiyle davalar açtı.

6 Nisan 2025'te yapılan CHP'de 21. Olağanüstü Kurultay'da Özgür Özel yeniden genel başkan seçildi.

Lütfü Savaş ve bazı delegelerin açtığı davalar, Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde birleştirildi. Mahkeme bu davanın 26 Mayıs'taki duruşmasında, bir sonraki duruşma tarihi olarak 30 Haziran.

Bu dava ile mutlak butlan ihtimali gündeme taşındı. Bu süreçte bir hukuk davası dışında bir de ceza davası açıldı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı kurultayda usulsüzlük yapıldığı iddialarıyla ilgili bir soruşturma başlattı ve hazırlanan iddianame 3 Haziran'da kabul edildi.

İddianamede, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yolsuzluk suçlamasıyla görevden uzaklaştırılan başkanı Ekrem İmamoğlu dahil 12 şüpheli hakkında "oylamaya hile karıştırma" suçundan bir yıldan üçer yıla kadar hapis cezası isteniyor.

Ankara 42'nci Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen hukuk davasının 30 Haziran tarihinde yapılacak duruşmada mutlak butlan kararı çıkması olasılığı;

Eski Yargıçlar ve Savcılar Birliği (YARSAV) başkanı, avukat Ömer Faruk Eminağaoğlu, mahkemenin, Yargıtay içtihatlarından yola çıkarak ceza davasının sonuçlanmasını beklemesi gerektiği görüşünde.

Avukat Pınar Hacıbektaşoğlu hukuk yargılamalarında genelde hakimlerin karar vermeden ceza davasının sonucunu beklediğini ancak buna dair bir hukuki şart olmadığını, Hakim ceza davası bitmeden de hukuk davasını bitirebilir. Örneğin Hukuk hakimi 'Benim ceza davasında iradenin fesata uğratılıp uğratılmasını çok beklememe gerek yok çünkü burada kurultayın yapılmasına ilişkin asli, usuli, şekli şartlardan bir tanesi zaten yerine gelmemiş. Kurultayın iptaline karar veriyorum' diyebilir." diyor.

Ömer Faruk Eminağaoğlu daha önce CHP'den milletvekili aday adayı olmuş, partinin 2018'deki 36. Olağan Kurultayı'nda da genel başkanlığa adaylığını açıklamış ancak yeterli imzaya ulaşamamış, Hacıbektaşoğlu, 7 Haziran 2015 seçimlerinde AKP'den milletvekili adayı olmuş ancak seçilememişti.

Mutlak butlan kararı çıkması durumu

Eminağaoğlu, içtihatlardan yola çıkarak mutlak butlan kararı çıkması durumunda bunun yürürlüğe girmesinin istinaf ve temyiz süreçlerinin tamamlanmasından, yani kararın kesinleşmesinden sonra mümkün olacağı;

Hacıbektaşoğlu; istinaf ve temyizin hukuki sürecin kaçınılmaz bir parçası olduğu görüşünde.

Eminağaoğlu; Mutlak butlan kararı durumunda mevcut parti yönetiminin, Yargıtay kararına kadar görevine devam etmesi gerektiğini savunuyor. Eminağaoğlu, bu arada da zaten zamanı gelen yeni kurultayın yapılması durumunda ise bu davanın bir konusunun kalmayacağını belirtiyor ancak hukukçulara göre hakim, karar kesinleşinceye kadar tedbiren, geçici olarak görev yapacak bir kayyumu da belirleyebilir deniyor.

Kayyum atanabilme konusu;

Hukukçular, mahkeme heyetinin mutlak butlan kararı doğrultusunda kayyum atamasının bir hukuki şart olmadığını, bu kararın tamamen heyete bağlı olduğunu, böyle bir durumda ise atanacak kişi veya kişilerin CHP üyesi olmasının şart olduğunu, böyle bir karar çıkması durumunda buradaki kayyum uygulamasının belediyelere atanan kayyum uygulamasından farklı olduğunu belirtiyor.

Eminağaoğlu, atanan kayyumun sayısının da mahkeme heyetinin takdirinde olacağı, illa tek bir kişi atanacak diye bir kural olmadığı, sayının daha fazla olabileceği görüşünde.

Partiyi yönetmesi için kayyum olarak eski genel başkan Kemal Kılıçdaroğlu mahkemece belirlenebilir mi?

Avukat Bektaşoğlu bunun hukuken mümkün olduğunu, "O kişi mesela Kemal Kılıçdaroğlu veya bir parti meclisi üyesi de olabilir ya da Murat Karayalçın veya Hikmet Çetin gibi bir isim de olabilir. Bu, mahkeme heyetinin takdiri. Mahkeme heyeti o sırada bunu avukatlara da sorabilir." derken;

Ömer Faruk Eminağaoğlu; mahkeme heyetinin ne eski ne de yeni yönetimdekileri kayyum olarak belirleyemeyeceğini söylüyor.  "Eski yönetimdekiler olamaz çünkü gelip görev üstlenebilmeleri için zaten kararın kesinleşmesi gerekiyor. Siz onlara kayyum adı altında görev verirseniz bu, istinaf ve temyiz sürecini bypass etmek olur. Aynı şekilde butlan kararı verdiğiniz bir durumda yeni yönetimi kayyum adı altında orada tutmak da yine hukukun arkasından dolanmak olur." Eminağaoğlu yaşanan süreci genel olarak, "Bunlar siyasi davalar. Hukuk davasının da ceza davasının da meşru bir zemini, hukuki bir zemini yok"

diyor.

Hacıbektaşoğlu;  "Dosyaya gelen bilgilerden bu kurultayın siyasi partinin tüzüğüne tamamen aykırı yapılan bir kurultay olduğu anlaşılıyor"

diyor.

30 Haziran'daki duruşmanın başka bir tarihe ertelenme olasılığı da bulunmakta.