
1 Mayıs işçinin ve emekçinin bayramı...
Bir çok ülkede baharın başlangıcını temsil kültürel bir etkinlik olarak kutlanan 1 Mayıs'ın İşçilerin, emekçilerin ve işçilerin kazanımlarının kutlandığı bir güne dönüşmesi ABD’de gerçekleşti.
Ancak günümüzde ABD’de işçi ve emekçi bayramı artık Eylül ayının ilk Pazartesi günü kutlanıyor.
ABD'deki sendikalar 1886 yılında İngiliz sosyal reform yanlısı düşünür Robert Owen’ın sekiz saatlik çalışma düzeni fikrini talep etmek için büyük grevler düzenledi. Owen, sekiz saat iş, sekiz saat boş zaman ve sekiz saat dinlenme formülünü ortaya atmıştı.
-
En büyük eylem 1 Mayıs günü Chicago’da düzenlenen büyük eyleme yaklaşık 40 bin işçi katıldı. O zamanlar fabrikalarda saat sınırı yoktu.
Chicago, ABD endüstrisinin ve sendika örgütlenmesinin kalbiydi. Sonraki günlerde on binlerce işçi ve anarşist eylemlere katıldı. Polis ve protestocular arasında yaşanan gerilimlerde bir kişi hayatını kaybetti, birkaç kişi yaralandı.
4 Mayıs’ta ise sendikaların Haymarket Meydanı’nda düzenlediği eylemde kimliği belirlenemeyen bir kişi tarafından polislere bomba atıldı; arkasından gelen panik ile beraber yedi polis ve dört eylemci hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Olayla ilgili olarak suçları kanıtlanamasa da sekiz anarşist hüküm giydi; bazıları ölüme mahkum edildi.

Sırbistan’da 1893 yılında eylemler düzenlendi
İkinci Uluslararası Sosyalist Kongre, 20 ülkenin temsilcileriyle 1889 yılında 1 Mayıs’ta yaşanan bu olayın anılması konusunda ortak karar aldı.
Sonraki yıllarda ise Chicago’da yaşanan olaylar çok sayıda solcu parti ve sendika için ilham kaynağı oldu.
Güney Avrupa’da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde 1 Mayıs’ı ilk kutlayanlar Slovenler ve Hırvatlar 1 Mayıs'ı ilk kutlayanlardı.
Sırbistan’da 1893 yılında zor çalışma koşulları, düşük maaşlar ve uzun çalışma saatleri yüzünden 1 Mayıs eylemleri düzenlendi.
Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki hızlı endüstrileşme ve Rusya’daki komünist devrimin de etkisiyle işçiler dünyanın dört bir yanında temel hakları için mücadele etmeye başladı.
Nazilerin başa geldiği Almanya’da 1 Mayıs, 1933’te resmi tatil oldu ve tatil ilanından sonra serbest sendikalar kaldırılarak Alman işçi hareketi yok edildi.
Sendikalar İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya’da tekrar kuruldu.
İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Küba, Sovyetler Birliği ve Çin gibi sosyalist ülkelerde 1 Mayıs yıllarca kutlandı. Moskova’daki Kızıl Meydan’da üst düzey devlet görevlilerinin katıldığı büyük yürüyüşler düzenlendi. Komünist liderler, bu kutlamaların Avrupa ve ABD’deki işçi sınıflarının kapitalizme karşı birleşmesi için ilham olacağı görüşündeydi.
Yugoslavya’da 1 Mayıs 1945 yılında resmi tatil ilan edildi.
İstanbul'da ilk kutlama 1912'de gerçekleşti.
- Osmanlı'da ise 1 Mayıs ilk kez 1911'de Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı.
- İstanbul'daki ilk kutlama 1912 yılında yapıldı. Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisi çerçevesinde 1 Mayıs 1922'de Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlamalar yapıldı. Resmi olarak kutlanması ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında gerçekleşti.
- Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs’ta, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşma yaparken meydandakilere ateş açıldı. En az 34 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı.
- 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarılarak kutlanması yasaklandı.
- 1 Mayıs, 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla tekrar resmi tatil ilan edilerek kutlanmaya başlandı.

