Yunanistan’ın Santorini Adası çevresinde süren deprem fırtınası, adaya 150 kilometre mesafedeki ülkemizde takip ediliyor.

Ada çevresinde 28 Ocak – 3 Şubat arasında 500’den fazla deprem gerçekleşirken, 4 Şubat’taki sarsıntılardan bazıları İzmir’den de hissedildi.

Bilim Akademisi üyesi yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Ege kıyılarımızda söz konusu yere yakın vatandaşlarımızın dikkatli olması önerisini sosyal medya hesabından paylaştı.

Uzmanlar burada şiddetli bir depremin tsunami tehlikesi yaratabileceğini söylerken;  2013 yılından beri UNESCO’nun Kuzey Doğu Atlantik ve Akdeniz Tsunami Uyarı Sistemi’nin başkanlığını yapan ODTÜ Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner;

UNESCO’ya göre deprem büyüklüğü 5.5’i geçtikten sonra tsunami uyarısı verilebildiğini söylüyor. Ancak uyarı verilmesinin tsunaminin kesin olarak gerçekleşeceği anlamına gelmediğinin altını çiziyor. Yalçıner, Ege Denizi’nde oluşabilecek bir tsunaminin “Japonya’da, Endonezya’da görülenler kadar yüksek dalga yaratmayacağını”

söyledi.

Türkiye’nin Ege kıyıları olası bir tsunamiye hazır mı?

• 2004 yılında Endonezya’nın Sumatra Adası açıklarında 9,1 şiddetindeki deprem gerçekleşti. Deprem sonrasında 230 bin kişinin ölümüne yol açan bir tsunami ve yıkım oldu.
• 2011 yılında Japonya’daki 8.9 büyüklüğündeki depremin yarattığı 10 metrelik tsunami dalgası ile büyük yıkım yaşandı.
• Ege Bölgesi’nde geçmişte çok daha küçük ölçekli tsunamiler görülürken, Bodrum’a çok yakın Yunan adası Kos’ta (İstanköy) 2017 yılında 6,6 büyüklüğüne gerçekleşen depremin etkisiyle oluşan dalgalar Resmi kurumlarca tsunami değil, deniz suyunun yükselmesi” olarak tanımlandı.
• İzmir’de 2020 Ekim ayındaki deprem sonrası Sığacık’a ulaşan dalga tsunami olarak adlandırılırken  tekerlekli sandalyedeki bir kişi hayatını kaybetti.

2019 yılından bu yana Bodrum’da  Avrupa Birliği destekli bir proje ile tsunami uyarı sistemi bulunuyor. Bu sistemin inşaası hakkında inşaat mühendisi Siret Bali, Bodrum’da aşamalı bir uyarı sistemi kurulduğunu söylüyor. Bodrum limanında dalga hareketlerini ölçen sistem, elde ettiği veriyi uydu aracılığıyla Kandilli Rasathanesi ile paylaşıyor. Kandilli’nin AFAD’a ilettiği tsunami uyarısı ise ilgili bölgeye AFAD tarafından duyuruluyor.

İstanbul’un Büyükçekmece ilçesi Türkiye’de Tsunami Hazır Sertifikası alan ilk yer.

UNESCO tarafından verilen sertifikayı almak için

Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner; UNESCO standartları kapsamında bu hazırlıkların hayata geçirilmesi için çalışmaların devam ettiğini;

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü’nden Prof. Sinan Özeren, Türkiye ve Yunanistan’ın Ege’de bir “sismolojik ağ” kurmak için iş birliği yapması gerektiğini, su altına sismometreler yerleştirilerek ortak veri toplanması ve tektonik araştırmalar yapılmasının gerektiğini, bunun erken uyarı ve depremselliğin daha iyi anlaşılması için çok önemli olduğunu söyledi.

AFAD, bu bölgede 2011-2012 yıllarında da benzer yoğunlukta sismik aktivite yaşandığını, 14 ay süren depremlerin volkanik bir patlamaya neden olmadığını açıkladı.

Yunanistan İklim Krizi ve Sivil Koruma Bakanı Vassilis Kikilias, mevcut veriler ışığında depremlerin su altı fay hatlarından kaynaklandığı ve volkanik faaliyetlere bağlı olmadığını söyledi.

Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner; Santorini Yanardağı’nın “bir tehlike unsuru” oluşturduğunu, volkanın patlamasıyla oluşabilecek bir tsunamiden çok kül hareketlerinin Türkiye’yi etkileyebileceğini, Santorini merkezli deprem fırtınasının sismolojik mi volkanik mi olduğundan bağımsız iki tür faaliyetin de birbirini tetikleyebileceği yorumunda bulundu.

İzlanda’da ise Nisan 2010’da patlayan Eyjafjallajokull Yanardağı, kül salımı nedeniyle Avrupa’da çok geniş bir alanda hava sahasının kapanmasına neden olmuştu.

Tsunami;

Japonca Tsu (liman) ve nami (dalga) kelimelerinin birleşiminden oluşan Tsunami, depremden kaynaklanan enerjinin deniz yatağını dikine birkaç metre yerinden oynatıp, yüzlerce kilometrekarelik alandaki suyu harekete geçirmesiyle oluşuyor. Birleşmiş Milletler tsunamileri “sıklıkla sudan duvarlar gibi gözüken, kıyılara saldırabilen ve saatlerce tehlikeli olabilen dalgalar” diye tarif ederken,  kıyıya ilk ulaşan dalga hep en büyüğü olmayabiliyor. 2004’teki Hint Okyanusu tsunamisinde en büyük dalga ikincisiydi. 1964’teki Alaska tsunamisinde ise en büyük dalga dördüncüydü. Tsunamilere depremler, toprak kaymaları ve yanardağ patlamaları neden olabiliyor.