Pantolonlu Bulut
Pelteleşmiş beyninizde
kirden parlayan bir kanepede yan gelip yatan semiz bir uşak gibihayal kuran düşüncenizi,
kanlı bir yürek parçasıyla tedirgin edeceğim,
dalga geçeceğim, geberesiye küstah ve zehir dilli.Tek bir ak saç yok ruhumda,
yaşlılığın çıtkırıldımlığı yok onda!
Dünyayı bozguna uğratarak sesimin gücüyle
yürüyorum – yakışıklı,
yirmi iki yaşında.Çıtkırıldımlar!
Kemana yatırırsınız aşkı siz.
Kabalar, onu trampete yükler.
Fakat, tersyüz edebilir misiniz, kendinizi benim gibi,
Öyle ki, dudaklar kalsın ortada, salt dudaklar!Çık da gel konuk odasından
gel de bir adam tanı,
kibirli, patiskadan ve melek soylu memur karısı.Sen ki dudaklar çevirirsin aynı kayıtsızlıkla,
bir aşçı kadın nasıl çevirirse yemek kitabının sayfalarını…İster misiniz
ten kudurtsun beni,– ve gök gibi, renk değiştirerek ansızın –
ister misiniz
öylesine yumuşayım, sevecen olayım ki öylesine
hani, erkek değil de, pantolonlu bir bulut desinler bu!İnanmıyorum çiçekli Nice diye bir yerin var olduğuna!
Benimle göklere çıkarılacaktır yeniden
hastane gibi bayatlamış erkekler,
ve atasözleri gibi yıpranmış kadınlar da…Türkçesi: Ataol Behramoğlu
Vladimir Vladimiroviç Mayakovski
Şairi 94. ölüm yıldönümünde anıyoruz…
19 Temmuz 1893 yılında doğan (doğum tarihi net olarak bilinmiyor, 7 veya 19 Temmuz)
Rus şair, oyun yazarı Mayakovski’yi 14 Nisan 1930’da yitirdik.
Mayakovski, Gürcistan’ın Kutais kentine 20 verst uzaktaki Bağdadi köyünde doğdu. Bağdadi bölgesinde bir orman işçisiydi. Şairin iki kız kardeşi vardı (Luda ve Olya adlarında)
Bir süre sonra aile Kutais kentine taşınır ve Mayakovski 1900 yılı sonunda Kutais Lisesi’ne başlar.
En büyük tutkusu şiir ve devrim
Okulda çok başarılı olan Mayakovski’yi, daha o zamandan sanatçı olduğunu kabul eden öğretmeni onunla özel olarak ilgilenir.
Mayakovski bu yıllarda politikaya da ilgi duyar. 1905 başarısız devrim girişimi sırasında gizlice Moskova’ya giden kız kardeşi onu devrimle tanıştıracak bazı belgeler getirir. Bu sıralarda yaşadıkları şehir de (Kutais) Bolşevik Partisi’nin eylemlerinin önemli merkezlerinden olmuştur.
Daha 14 yaşında iken Marksizm onu büyüler…
Bir süre sonra babası kesik parmağından kaptığı enfeksiyon nedeniyle ölünce ailece Kutais’den Moskova’ya taşınırlar. Bir süre Moskova’da büyük bir yoksulluk içinde yaşarlar.
Mayakovski burada sosyalist arkadaşlar edinir ve kendini bir sanatçı olarak Moskova’da tanıtmaya çalışır. Felsefe kitapları okumaya, düşünmeye, sosyalist devrim hayalleri ile yaşamaya başlar. Bir olay nedeniyle okuldan atılan Mayakoski bir çok kez tutuklanır. Bolşevik partisinde propagandacı, örgütçü ve yazıcı faaliyetlerinde bulunur.
Mayakovski 29 Mart 1908’de tekrar tutuklanır. Bu esnada gizli bilgilerin de yazıldığı not defterini yutar.
15 yaşında evinden polisler tarafından bilinmeyen bir yere götürülen Mayakovski hücrede 12 ay geçirir ve yoğun bir şekilde yazmaya başlar.
Hapis yıllarından sonra Moskova Resim ve Heykel okuluna başlar, burada özgün ve halktan çalışmalar yapar.
Fütürist Harekete Katılır (1911)
Mayakovski, Fütürist Bildiri’ye imzasını koyar ve burjuva göreneklerine meydan okuyan ve sığ beğenileri sarsan edebi ürünler verir.
Öğretmenlerini eski dünyanın temsilcileri olarak görmekte ve devrimle kurulacak yeni dünyaya ilişkin resimler yapmaktadır. Bu çalışmaları Rus fütürizminin başlangıcı olarak nitelenebilir. Şiirleri elden ele dolaşır.
Polis tekrar Mayakovski’nin peşine düşer
Sankt-Petersburg’da bir parkta Trajedi adlı oyununu sahneleyen yazarın ünü daha da artar.
Ekim Devrimi
1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı yıllarında Mayakovski önce oldukça heyecanlıdır ancak ilk meydan savaşından sonra tanık olduğu şeyler fikirlerini değiştirir.
Pantolonlu Bulut adlı şiir kitabını 1915 yılında yazar. Maksim Gorki bu şiirini çok beğenir ve şairi yazılarında över.
Lili Brik ile Aşkı…(1915-1917)
Yıllarca Lili Brik ile yaşadığı büyük aşkın etkisinde kalan Mayakovski, Moskova’da fütürist sanatın kabul edileceğinden hiç şüphe duymaz. Ona göre devrim onun devrimidir ve devrim gerçekleştiğinde tüm düşleri gerçek olacaktır.
1917 Ekim Devrimi’ni coşkuyla karşılayan şair, devrimin başlıca sözcülerinden olur. Devrim sonrası çıkan iç savaşta, propaganda afişlerinde sanatını gösterir. Hazırladığı propaganda afişleri her yerdedir…
Ekim devrimi ile Rusya’da fütürizmin gelişmesi aynı döneme denk gelir
Dolayısıyla fütürizm bir tür komünist fütürizm olarak algılanır ve bir araya gelen fütürist sanatçılar halka seslenmeye başlar.
35 Gazete ve 57 dergide yazı yazan şairin Dergi ve gazetelerde yazdıkları diğer köşe yazarlarından farklıdır.
Lenin;
…Mayakovski’nin şiirlerinden pek bir şey anlamıyorum ancak onun meydanlarda savaşacak bir uzman olduğunu hissediyorum. Onun yazdıkları siyasi açıdan belki tartışılabilir. Şiirlerinde çok fazla politik bir şey yok, insanları bir şeye davet eder bir hava yok. Şiiri komünistleri birleştirmeye yetmez. Ama politik bakış açısının doğru olduğuna inancım sonsuz.
der.
Mayakovski Bolşoy Tiyatrosunda Viladimir İliç Lenin adlı şiirini okur
1925’te Komsomol Merkez Komitesi’nin çocuk teşkilatı olan Pioner’ın yayın organı olan Pionerskaya Pravda isimli çocuk gazetesinin kurucuları arasında yer alır. Bu gazetede şiirleri yayınlanır.
Yeni Lef (1922-1923) dergisini 1927-1928 yılları arasında yeniden yaşatmaya çalışan yazar, kağıdın yetişmediği, basımevlerinin çalışmadığı, savaşın yıprattığı dönemlerde; halkın gazete ve mizah dergileri yerine kullandığı ROSTA Pencereleri (Rusya Telgraf Ajansı) pankartlarını hazırlar.
1925’te yazdığı bazı taşlamaları nedeniyle İngiltere’ye girmesi engellenen şair, Meksika’dan ABD’ye girer.
Aynı yıl yakın dostu Sergey Yesenin, Leningrad’da bulunan İngiltere Oteli’nde intihar eder. Yesenin, son şiiri; “Elveda dost, elveda”yı kanıyla yazar. Mayakovski bunun üzerine bir şiir yazıp, okumaya başlar, fakat zamanın devrimcilerinden tepki görür.
Bu olaydan tam 5 yıl sonra; 1930’da Lili Brik’i ve ailesini SSCB hükûmetine emanet ettiğini yazan bir mektup bırakarak silahla intihar eder.
Ölümünden sonra şairin adı doğduğu köy Bağdadi’ye verilir.
Eserleri;
Şiirler; Pantolonlu bulut, Omurganın Flütü, Lenin Destanı, Yüz Elli Milyon
Oyunları;
Trajedi-Vladimir Mayakovski, Gizemli Güldürü, Tahtakurusu, Banyo, Moskova yanıyor.
Kitapları;
Amerika’yı keşfim.
